www.mutw.mielec.pl

Nawigacja: MUTW » Uniwersytety Trzeciego Wieku

Uniwersytety Trzeciego Wieku

Drukuj PDF


Prof. dr med. Halina Szwarc - założycielka pierwszego UTW w Polsce

Halina Szwarc de domo Kłąb (ur. 1923, zm. 2002) - polska działaczka konspiracyjna z okresu II wojny światowej (pseudonim Ryszard, następnie Jacek II), profesor doktor medycyny, gerontolog, w latach 1970/1971 prorektor Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

Po wybuchu wojny, mając 16 lat zgłosiła się na ochotnika do pracy w konspiracji Związku Walki Zbrojnej Okręgu Łódzkiego. Z polecenia dowództwa podpisała volkslistę powołując się na niemieckie korzenie babki, ukończyła niemiecką szkołę i w 1940 wyjechała na studia w głąb III Rzeszy podejmując jednocześnie pracę w wywiadzie ZWZ. Działania wywiadowcze prowadziła m.in. w Wiedniu, Hamburgu, Berlinie i Monachium. Do jej największych sukcesów wywiadowczych należało ustalenie położenia obiektów wojskowych w Hamburgu, co umożliwiło aliantom ich zniszczenie, za co otrzymała angielskie odznaczenie. Następnie podjęła pracę w berlińskim Archiwum Medycyny Wojskowej, skąd pozyskiwała przekazywane aliantom informacje, na podstawie, których można było wnioskować o rozmieszczeniu oddziałów niemieckich na froncie wschodnim. Prowadziła również akcje dezinformacyjne wymierzone w niemiecką administrację oraz kolportaż prasy podziemnej na terenie Bawarii i Austrii w ramach Akcji N.

W 1944 została zatrzymana i przesłuchana po tym, jak posłużyła się fałszywą kartką żywnościową, ale nie zdekonspirowała się. W tym samym roku po powrocie do rodzinnej Łodzi została aresztowana przez Gestapo, torturowana i skazana na śmierć przez rozstrzelanie, jednak wyroku nie wykonano.

Po wojnie ukończyła medycynę i rozpoczęła pracę w Klinice Akademii Medycznej w Poznaniu. Pomimo szykan UB, oskarżenia o kolaborację a następnie prześladowań przez reżim stalinowski za współpracę z Armią Krajową udało się jej z czasem kontynuować karierę naukową. Od 1974 r. była członkiem Rady Naczelnej ZBoWiD.

W 1975 przy Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie z jej inicjatywy powstał Uniwersytet Trzeciego Wieku będący pierwszą taką placówką w Polsce i jedną z pierwszych w Europie. Obecnie placówka nosi imię Haliny Szwarc.
W następnych latach Halina Szwarc była inicjatorką powołania w Polsce kolejnych tego typu uniwersytetów: w 1976 roku we Wrocławiu, w 1977 roku w Opolu, w 1978 roku w Szczecinie, a nieco później w Łodzi i kilku innych większych miastach.

W lipcu 1980 roku prof. dr hab. med. Halina Szwarc wystąpiła z inicjatywą powołania UTW w Lublinie. Jej inicjatywa trafiła do Zarządu Lubelskiego Oddziału Towarzystwa Wolnej Wszechnicy Polskiej (TWWP), stowarzyszenie naukowo-edukacyjnego, w którym działali jako wolontariusze pracownicy Zakładu Andragogiki UMCS.
Zarząd Lubelskiego Oddziału TWWP na posiedzeniu w dniu 18 września 1985 roku podjął formalną uchwałę o powołaniu LUTW jako swojej agendy wspieranej naukowo, organizacyjnie i finansowo.